De Westland Lysander,
De Westland Lysander (vernoemd naar de Spartaanse admiraal Lysander) was een Brits verbindings- en verkenningsvliegtuig gebouwd door Westland Aircraft. Na overbodig geworden te zijn werd deze hoogdekker ingezet voor geheime missies achter vijandige linies omdat het toestel kon landen en opstijgen van kleine onvoorbereide weilanden. Ideaal om in bezet frankrijk spionnen te droppen en neergeschoten piloten op te halen.

In 1934 gaf de Air Ministry specificatie uit voor een vervanger van de Hawker Hector. In eerste instantie werden Hawker, Avro en Bristol uitgenogdigd. Na intern overleg binnen de Air Ministry werd ook Westland uitgenogdigd. De ontwerper Arthur Davenport onder leiding van William Petter (ontwerper voor onder andere de Whirlwind, Canberra, Electric en Follant Gnat) had veel gesprekken gevoerd met piloten wat ze van een toestel zouden verwachten. Het is niet helemaal duidelijk of hij of de piloten wel begrepen van het leger voor ogen had en wilde. Namelijk Tactische verkenning en Artellerie verkenning mogelijkheden, foto verkenning en artelerie observaties 14 km achter vijandige linies. Het resultaat van de ontwerpers veel zicht, bij lage snelheden goed bestuurbaar en korte landing en opstijgen.
Op de eerste vlucht op 15 juni 1936 was het eind resultaat van het ontwerp niet standaard en deed ouderwets aan met de hoge meeuwachtige vleugen en een vast ondergestel. Er was de optie om op de wielkasten kleine vleugeltjes te zetten waaronder bommen ed. konden worden gehangen. Het toestel had een Bristol Mecury luchtgekoelde radiale motor.
Ondanks zijn voorkomen was de Lysander aerodinamisch vooruitsteffend met automatisch slots en slotted flaps en een variable incidence tailplane wat het toestel een zeer lage stalling speed gaf. Ander feature was dat het bestond uit de grootste Elektron alloy gewalste platen van die tijd, de zijplaten van de wielbakken. [Elektron alloy is een soort magnesiumlegering] Door de moeilijkheid om dit te maken komen deze alleen voor op de engelse gebouwde toestellen. D Air Minisrty gaf een order voor twee prototypen en al snel werd het contract aan Westland gegeven in 1936.
(vergeef mij de engelse termen hab er geen goede vertalling voor kunnen vinden.)
De eerste Lysanders werden in juni 1938 in gebruik genomen vooral voor berichten dropping en artilerie verkenning. De Mk I werd vervangen door de MkII en de oudere toestellen gingen naar het midden oosten. Sommigen zijn in het begin van de tweede wereldoorlog nog opperationeel geweest in India en Burma.
Vier reguliere squadrons werden naar Frankrijk gestuurd met de British Expeditionary Force en werden tijdens de duitse invasie van Frankrijk ingezet als verkenners en lichte bommenwerpers. De langzame Lysander waren een makelijke prooi voor de luftwaffe en van de 175 ingezette toestellen zijn er 118 neergehaald. Na de val van franrijk werd duidelijk dat de Lysander niet meer voldeed aan rol van kust patrioulles en liason taken voor het leger. Ze zijn in 1941 vervangen door de Curtis Tomahawk en de Mustang P-51 voor verkennings vluchten en de rol van artillerie verkenner werd overgenomen door de Taylorcraft Auster. De Lysanders werden daarna gebruikt in de air-sea rescue om dinghies te droppen bij neergestorte piloten in het engelse kanaal.
In 1941 werd er een nieuw squadron opgericht om missies te vliegen voor de Special Operations Exectutive. Normaal waren de missies om goederen te droppen in frankrijk. Daarnaast hadden ze ook de taak om special agents te droppen en op tehalen. Later werden ook neergeschoten piloten terug gehaald. Voor deze missies waren de lysanders uitgevoerd met een vast ladder voor de passgier om zlen aan boord te komen. Ook werd er een externe brandstof tank onder het vliegtuig gemonteerd. Omdat ze ’s nachts vlogen werden deze toestellen matt zwart geschilderd. Vliegend zonder navigatie behalve een kaart en kompas moesten de piloten naar weilanden gemarkeerd met vier of vijf fakkels in frankrijk vliegen. In totaal hebben ze 101 agenten naar frankrijk gebracht en 128 agenten opgehaald.
24 toestellen hebben dienst gedaan bij het Forces Aériennes Françaises Libres Verder heeft Canada 225 toestellen in licentie gebouwd en er zijn nog 104 engelse geleverd. Deze verden ingezet als doelslepers en voor de Search and Recover en voor de antionderzeeboten bestrijding.
Andere landen die de Lysande gebruikt hebben zijn Finland (Mk I: 4, Mk III: 9), Ireland (Mk II: 6), Turkey (Mk II: 36), Portugal (Mk IIIA: 8), the United States (25), India (22) and Egypt (20).
Een luchtvaardige Lysander is onderdeel van de Shuttleworth Collection gebaseerd op Old Warden Airfield, Bedfordshire. Het toestel is een regelmatige deelnemer aan vliegshow’s van de Shuttleworth displays en de "Flying Legends" op Duxford. Het toestel is zwart geschilderd met de kentekens V9367 MA-B (of No. 161 Squadron RAF) gevlogen door Pilot Officer Peter Vaughan-Fowler, DSO, DFC and bar, AFC.

RAM, Flying Legends 2009.
Het model,

Voor het model gebruikt Eduard de Gavia kit uit 2001 (
hier meer info) als basis. Zoals we gewend zijn van Eduard wordt er naast de nodige PE ook wat resin tegenaan gegooit om het allemaal aftemaken met een maskeer setje.
Voor de inhoud van de doos
link ik even naar de site van Eduard. De meegeleverde decals zijn voor vier Finse uitvoeringen. Aangezien ik een engelse uitvoering wil gaan maken zullen die niet gebruikt worden.
Definitief ben ik er nog niet uit maar zoiets zal het worden.

Maar waarom een finse uitvoering kopen als je die toch niet gaat bouwen? Feit wil dat er niet zoveel 1/48 modellen zijn van de Lysander. Een heeeeeeeeeele ouwe van Hawk uit 1967, een van Italeri en een van Testor maar wacht even... dat zijn het oude Hawk model met wat nieuwe plaatjes. Dan is er nog de Gavia en de Eduard. De Eduard is de Gavia plus extra. Beide ook zijn nog maar sporadisch ergens te koop. Dus toen ik vorig jaar deze zag bij Flash ook maar meteen meegenomen. Samen met mijn Classic Airframe Avro Anson zal het een leuk duo worden, vandaar dat het geen finse uitvoering wordt. (Mischien ooit nog eens een trio met de Classic Airframe Fairey Battle als ik em kan vinden.)
De bouw,
De bouw begint met de cockpit.


Voor een evergreen addict valt het werken met PE nog niet zo mee. Dit is mijn eerste project met veel PE en het is even uitzoeken wat de beste manier is van buigen en met welke tangetjes. Maar uiteindelijk ziet het er redelijk uit.
Reimer